Groepsdynamiek, wat is dat?
Groepsdynamiek, oftewel groepsdynamica, zijn de processen binnen een groep. Met name gaat het over hoe er gecommuniceerd wordt tussen mensen, verbaal en non-verbaal. Het gaat ook om leiderschap, formeel en informeel. En platweg waar de mensen zitten en bewegen in de ruimte.
Dynamiek speelt zich al af tussen twee mensen. Het kan ook een vergadering zijn met tien mensen of een congres met honderdvijftig gasten. Het kan een moment zijn (een vergadering) of een team dat de hele dag op de werkvloer interacteert. Eigenlijk overal waar je gaat en staat is er wel een vorm van groepsdynamiek te ontdekken.
Hoe kan je groepsdynamiek beïnvloeden om meer te halen uit communicatie, onderlinge samenwerking en vergaderingen? Ontdek hier de dingen die je vooral niet moet doen. En natuurlijk wat wel.
Het belang van een goede groepsdynamiek
Bij een goede groepsdynamiek zul je merken dat mensen open zijn. Voorwaarde hiervoor is dat ze zich veilig voelen zich te uiten. En dat dit ook geen (negatief) gevolg heeft voor de dynamiek.
Met een goede groepsdynamica kunnen zich uitspreken, luisteren naar de ander en tot constructieve gespreksvoering komen. En blijven. Dat is handig bij conceptontwikkeling en brainstorms. Maar ook als er een conflict is (wat niet altijd ‘ruzie’ hoeft te betekenen) kan dan in een veilige vorm gevoerd worden.
Vaak zijn bepaalde handelingen als facilitator of als voorzitter goed bedoeld. Onbedoeld kunnen ze ook tegen je werken en zelfs een negatieve dynamiek in gang brengen. Daarom allereerst: de don’ts.
Wat je beter niét kunt doen voor een goede groepsdynamiek
1. De boardroom setting
Ja, je leest het goed. Helemaal balen als het kantoor net verbouwd is, natuurlijk. Doorgaans is er niet heel veel mis met een boardroom setting (grote lange tafel met stoelen eromheen). Zitten er nieuwe mensen om tafel, ga je feedback gesprekken voeren of staan er gevoelige onderwerpen op de agenda? Dan is het raadzaam een meer open setting te creëren.
Tip: Maak een halve kring (U-vorm van stoelen) en zet de tafels tegen de wanden aan. Ben je met een grotere groep? Dan kan je hoge en lage stoelen afwisselen, zodat de dynamiek ook daardoor al ‘losser’ wordt.
2. Iemand is stil. Aanwijzen!
‘Zeg, Iris, ik heb jou nog niet gehoord vandaag. Zeg jij er eens wat van.’
Nu hoort Iris haar naam, loopt rood aan en houdt voor de rest van de meeting haar mond. Sterker nog, ze kruipt het liefst onder haar stoel weg.
Klinkt dit uitvergroot? Toch is het regelmatig realiteit. “Ik voel me voor het blok gezet,” is in onze opleiding de meest accurate omschrijving.
We laten je als deelnemer allerlei facetten van groepsdynamica ervaren. En deze valkuil van aanwijzen ook.
Je begeleidt de groep en je probeert regie te houden. Iedereen moet iets gezegd hebben, toch?
Nee! Misschien komt Iris wel los over tien minuten. Of is dit gewoon Iris haar moment niet nu. Bovendien, de manier waarop je presenteert, waar je staat, welke woorden je kiest, hoe lang je iemand aankijkt, zijn allemaal van invloed op of Iris wel of niet iets zegt. Een mooie spiegel dus :-).
3. ‘Wil je dat even parkeren?’
Stel, je weet eindelijk die ene collega te onderbreken die altijd aan het woord is. Dat ene punt, wat jij zo belangrijk vindt, benoem je met al je verzamelde moed (of gewoon omdat je het er uit flapt). En vervolgens hoor je: Dank je, Iris. Maar zou je dat even willen parkeren?
Ligt een punt te gevoelig of weet je er even niet mee om te gaan als facilitator, is je eerste reactie misschien wel: Weg ermee. Nu. Niet. Het. Moment.
Maar waarom parkeren? Het moment doet zich nu voor. Het getuigt van openheid. Iemand voelt zich veilig genoeg te benoemen. Onrust is normaal in een meeting, hoe mooi is het als je het weet te benutten.
Een flip-over kan je gouden redding zijn. Laat de mensen moddergooien, schrijf alles groot op, zodat het goed leesbaar is. Dan is alles er maar uit. Kost je vijf minuten van de tijd. En dan met elkaar door naar de #jaEN.
Handvatten voor een goede groepsdynamiek
1. Openheid vanaf de start
Met Start2Create zetten we Wie-Ben-Jij-kaarten, de Startblokken of IJsbrekers in aan het begin van een sessie. Speeddaten aan de hand van onverwachte vragen. Echt gesprekken voeren. Een groep mensen die elkaar niet kent komt los. Kennen collega’s al tijden? Een frisse, andere start beïnvloedt de dynamiek onmiddellijk en je ontdekt ook nog eens nieuwe kanten van elkaar.
“Ik merkte dat door de andere soorten vragen gesprekken veel meer op gang kwamen. Het waren ook niet de standaard gesprekken. Mensen raakten meer open. De rest van de strategische sessie verliep daardoor ook soepeler.”
Ontdek de kaarten & blokken
2. Werk vaker in deelgroepjes bij meer dan 4 personen.
Bij een kleine groep kan je natuurlijk prima de boel één houden. Is de groep groter dan vier? Dan kan het een andere energie opleveren door in twee-, drie- of viertallen korte opdrachten te geven en daarna weer samen te komen.
Disney ontdekte in hun creatieve sessies dat er dan meer creativiteit los komt bij mensen en er meer mensen aan het woord zijn in een sessie, wat de openheid ook weer ten goede komt.
En schrap post-its
Werk ook met grote vellen, in plaats van post-its. Grote vellen zorgt ervoor dat mensen meer gaan spuien en dat ze makkelijker kunnen bijhouden wat er in de groep gezegd is, in plaats van te turen en te zoeken naar die ene post-it.
3. Het begint bij jezelf
Hoe sterk sta jij in je rol als leider van een meeting? Of als presentator voor een groter publiek? Wat triggert jou als er weerstand ontstaat, als mensen door elkaar gaan praten of continu de discussie opzoeken?
Iedereen heeft wel zo zijn moment van ongemak. Of een eigengereide stijl hiermee om te gaan.
Enkele kleine, subtiele handvatten om dynamica in een groep te beïnvloeden:
- Iris een paar seconden langer aankijken bij een rondvraag, zorgt ervoor dat de kans groter is dat ze iets zegt;
- Steek een of twee vingers op, als iemand een monoloog houdt (en je komt er maar niet tussen) en blijf diegene ook aankijken;
- Durf te improviseren. Heb je een plan van aanpak of een strakke agenda, en raakt de dynamiek onverwacht verstoord? Dan is dat het moment om los te laten en te improviseren in de methodieken die je toepast.
Wil je de volgende stap maken in jouw leiderschap en het positief beïnvloeden van groepsdynamiek? Ontdek dan onze vierdaagse opleiding.
Ontdek de opleiding
