De vraag achter de vraag

“Hoe kunnen we beter samenwerken?”
“Hoe kunnen we mensen betrekken?”
“Welke training kunnen we volgen voor een betere aanspreekcultuur?
“Waarom komen we maar niet tot een positieve sfeer?”

Wat is er aan de hand dat deze vragen er zijn? Wat wordt er precies bedoeld? Voordat je recht op de oplossing af duikt: eerst de echte vraag achterhalen.

1. HOE-HOE-HOE

Soms lijkt een vraag eenvoudig, maar schuilt er meer achter. Je kan natuurlijk de 5W’s en de H toepassen bij het stellen van open vragen. Wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe. Een HOE-vraag is het meest effectief.

Een hoe-vraag is neutraal en breekt de weg open naar nieuwe kansen en mogelijkheden. Het geeft ruimte, meer dan een ‘waarom’-vraag waar toch vaak een bepaalde lading of oordeel in zit. Ben je op zoek naar oplossingen? Dan leidt een wat- of een welke-vraag vaak tot iets wat al geprobeerd is.

Een hoe-vraag nodigt je gesprekspartner ook uit om meer context en details te geven. Dit leidt vaak tot het blootleggen van onderliggende zorgen, motieven of wensen die de werkelijke kern vormen. Door op deze manier door te vragen, creëer je een open en vertrouwelijke sfeer waarin de ander zich meer gehoord en begrepen voelt.

2. Abstracte termen ontleden

Abstracte begrippen zijn voer voor het ontleden van een vraagstuk.

‘Hoe verbeteren we de sfeer in het team?’ leidt bijvoorbeeld tot:

Hoe leren we elkaar beter kennen?
Hoe kunnen we informatie delen met elkaar?
Verzin een alternatief voor de Keek op de Week.
Hoe kunnen we nieuwe medewerkers verrassen in hun onboarding?

Door een uitdaging te ontleden kom je tot meerdere vragen, waar het echt om gaat.

Specifiekere en gerichtere vragen helpen je eerder aan een oplossing. Bij abstracte vragen blijf je zweven en blijven concrete acties eerder uit.

3. De 5x waarom (werkvorm)

Waarom? Waarom? Waarom? Waarom? Waarom? De wereld van een vier-jarige staat bol van deze vraag. Soms wel meer dan 10 keer per dag.

De crux in een gesprek: ‘Waarom…?’ ziet je brein als een aanval. De ontvanger van de vraag is geneigd zich te verdedigen. Let dus op dat je in een echt goede verbinding zit met de gesprekspartner.

Zet de 5x-waarom dus als een aparte werkvorm in en benut een groot vel om alle antwoorden en inzichten op te schrijven. En.. soms ontstaat er in het proces al een antwoord of een oplossing.

4. LEF: doorvragen

Vaak durven mensen geen keuze te maken en wordt alles op een hoop gegooid in een vraag.

We willen immers iedereen betrekken. Dat snappen we. Door de vragen eerst op te hakken zul je daar uiteindelijk ook je antwoorden in gaan vinden.

Het is dan ook durven doorvragen. Je ontleedt misschien wel een belevingswereld van een ander waar je niet helemaal op zit te wachten. Of het kan zijn dat je tegen je eigen aannames aan loopt. Het is wel de manier om te achterhalen waarom vragen gesteld worden.

Dus waar trap jij op de rem?
Of waar trapt de ander op de rem, en durf jij dat vervolgens te bespreken?

5. Hoe formuleer je de vraag achter de vraag?

Het mooiste is als de vraag hieraan voldoet:

Beginnend met wat of hoe
Zonder oordeel
Vermijd verkapte oplossingen
Concrete, specifieke woorden
Kort
Vanuit hier kan je verder.

Verbinding is de basis om meer te weten te komen over de uitdagingen en vraagstukken, of hoe iemand iets beleeft. Of wat de ander als oplossing zou zien. Met de Wie-Ben-Jij?-vragen of de Startblokken richt je je teamvergadering anders in.

Ontdek hier de tools voor vragen stellen

”Wie-ben-jij” vragenkaarten

Met de Wie-Ben-Jij?-vragen voer je een héél ander gesprek, met onverwachte vragen en een lach. In te zetten als teambuilding, speeddaten of om collega's beter te leren kennen. Of een andere start van een bijeenkomst dan een traditioneel voorstelrondje.

Startblokken

De Startblokken voor teambuilding! Elk blokje kent een unieke vraag. Met een lach en in spelvorm kom je tot heel andere gesprekken. In duo's of met een groep. De blokkentoren is in te zetten op teamdagen, om elkaar beter te leren kennen of om weg te geven als origineel geschenk.

Kleurentool

Word je tureluurs van al die mensen die nooit iets afmaken? Vraag je je af waarom iemand afhaakt als je enthousiast je idee presenteert? Of waarom het toch zo lastig blijft knopen door te hakken binnen je team? Klik hier en start direct de kleurentool.

Wat levert vragen stellen op?

Versterkt empathie en begrip: Alleen al bij de poging duidelijkheid te krijgen, laat je je interesse in de ander merken. Het is de basis van verbinding en het versterken van een relatie.
Verbeterde probleemoplossing: Wanneer je de echte zorgen en motieven begrijpt, kun je gerichtere en effectievere oplossingen bieden. Dit zorgt ervoor dat de oplossingen beter aansluiten bij de werkelijke behoeften en verwachtingen van de ander.
Bevordert vertrouwen en relaties: Door te laten zien dat je bereid bent om verder te kijken dan het oppervlakkige, bouw je vertrouwen op. Dit versterkt de relatie en maakt toekomstige communicatie soepeler en effectiever. Tenslotte: elkaar kennen, is elkaar mogen, is elkaar vertrouwen, is elkaar gunnen.

Valkuilen

Het zoeken naar de juiste vraag kan uitdagend zijn. Je kan er ook zeker mee de mist in gaan. Wees daarom alert op het volgende.

Te snel conclusies trekken: Het is verleidelijk om snel conclusies te trekken over wat de ander bedoelt. Neem de tijd om echt te luisteren en wees bewust van wat aannames kunnen zijn. Of beter nog: stel je oordeel zo veel mogelijk uit.
Gebrek aan geduld: Soms kan het proces om tot de kern van de vraag te komen tijdrovend zijn. Wees geduldig en geef de ander de ruimte om zijn of haar gedachten volledig te uiten. Niet alles is op te lossen in een gesprek, of een sessie. Door het te snel af te dwingen kan juist weerstand ontstaan.
Te snel de echte vraag stellen in een onveilige omgeving: Als mensen zich niet veilig voelen om open te zijn, zullen ze niet snel de echte vraag delen. Of, er ontstaan emoties en mensen blijven te lang in de pijn hangen. Het constructief toewerken naar een oplossing kan dan langer duren, of mensen blijven verzand in de geijkte denkpaden.

Meer weten?

Jouw creatief denkvermogen verder ontwikkelen?

Of je nu een coach, facilitator of een zakelijke professional bent, het ontdekken van verborgen vragen kan je helpen om betere gesprekken te voeren en sterkere relaties op te bouwen. En, het versterken van de sessies.

Wil je als professional de volgende stap zetten, dan is onze vierdaagse opleiding wellicht voor jou.

Scherp formuleren van vragen;
10+ brainstorm technieken en strategische tools faciliteren in groepsverband;
Gesprekstechnieken toepassen op basis van kennis van het brein.
Met een lach en een flinke dosis LEF.

Kyra van Leeuwen

Speelde als golfster op de Europese Tour. Studeerde af in organisatiesociologie. Maakte al vroeg kennis met ondernemen en het trainersvak.

Etienne Verhoeff

Sportjournalist van huis uit, met een bak aan ervaring als presentator op radio en televisie. Etienne is een echte ondernemer.