Hoe vraag je raak?
De juiste vragen stellen is key als je een gesprek op gang wil brengen. Of als je met je samen op zoek bent naar nieuwe ideeën of oplossingen. Een open vraag breekt de weg open naar denken in kansen, waar je met een gesloten vraag vaak het gesprek al stuurt in een bepaalde richting.
Met een ‘welke‘ of ‘wat‘ vraag stel je al een open vraag. Ben je op zoek naar nieuwe ideeën of oplossingen? Dan kom je vaak tot een opsomming van wat al geprobeerd is. Een ‘hoe-vraag‘ breekt de weg open naar het denken in kansen en nieuwe mogelijkheden. Een frisse blik op de toekomst, zonder een oordeel op wat al eerder geprobeerd is. En, een hoe-vraag doet het goed in elk gesprek.
Een ‘waarom-vraag‘ heeft vaak een bepaalde lading in zich. Een oordeel, een zoektocht naar een verklaring, een geschiedenis. Toch kan een scherpe waarom vraag goed werken in bepaalde situaties.
Vraag maar raak met ‘hoe’
Hoe kunnen we…? Hoe krijgen we…? Hoe maken we…?
Een vraag die begint met hoe, gevolgd door een werkwoord. Dat is de vuistregel als je op zoek bent naar het vinden van nieuwe oplossingen of ideeën.
Hoe maken we onszelf zichtbaarder als organisatie? Dat geeft een andere lading dan: ‘Op welke manieren kunnen we zichtbaarder worden als organisatie?’
– Een ‘welke’ of ‘wat’ vraag leidt tot uitkomsten die je al eens eerder geprobeerd hebt.
– Een hoe-vraag geeft nieuwe energie. Het werkwoord zorgt ervoor dat je in een doe-modus komt.
Wil je een gesprek of brainstorm waar mensen vastlopen, weer open breken? Zeg dan niet ‘Ja, maar…’. Buig het om naar een vraag beginnende met Ja, EN. Bijvoorbeeld. ‘Ja, en hoe zie jij dat? Ja, en hoe zou het ook kunnen?‘ Zo worden opmerkingen niet meteen terzijde geschoven, maar kan je op elkaar voortbouwen.
Waarom? Maar waarom dan?
Vroeger lokten wij onze ouders uit door deze boemerang-vraag keer op keer te stellen, of het zijn de kinderen van nu die het bij ons doen. Tot aan vervelends toe.
Toch kan de ‘waarom-vraag’ veel opleveren. Door de ‘vijf keer waarom’ toe als analyse toe te passen, dwing je jezelf (nog) beter te luisteren en kan je waardevolle informatie ophalen bij de ander.
Riskant aan dit vraagwoord is wel dat het een offensief-defensief gesprek kan uitlokken. Er zit een bepaalde lading in. Een oordeel. Een geschiedenis.
“Waarom heb je dit gedaan?” kan overkomen alsof de ander zich moet verantwoorden aan de slimmere jij. Dus kies je vraag weloverwogen uit.
Hoe werkt de ‘vijf keer waarom’?
Met de ‘vijf keer waarom’ kan je ook juist aannames – en oplossingen – opsporen.
1. Omschrijf het probleem.
2. Waarom is dit een probleem?
Hiermee achterhaal je of dit wel het echte probleem is. Daag jezelf nog wel even uit om tot meer dan één antwoord te komen.
3. Nog een keer: waarom is dit een probleem?
Stel dat er uit die antwoorden één duidelijke aanleiding is, plak daar dan weer de vraag op ‘waarom is dit een probleem?’. Herhaal dit nog enkele keren.
Onderaan de streep wellicht wel vijf of tien redenen waarom iets een probleem kan zijn. ‘Vraag maar raak’ kan je op deze manier veel opleveren. Misschien wel een directe oplossing, zoals in het filmpje over de Jefferson Memorial.
Hoe concreter de vraag, hoe concreter het antwoord
We zijn als mens kampioen alles in 1 vraag te stoppen. We willen toch èlke doelgroep bereiken? Iedereen in beweging krijgen? Iedereen als vrijwilliger? Iedereen moet weten wat we doen!
Ja. Dat snappen we. Door brede vragen te stellen, krijg je echter brede en algemene antwoorden. Door vragen heel specifiek te formuleren, door bijvoorbeeld een doelgroep uit te lichten in de vraag, ga je uniekere antwoorden uit de ander krijgen.
Wat is de echte vraag?
Door alles en iedereen in de vraag te proppen, kom je tot vragen volgepropt met grote of abstracte woorden. Komma’s. En talloze keren ‘en’.
Hak de vragen op. Er kunnen soms wel vijf of meer vragen achter een oorspronkelijke zitten. Je onderscheidt jezelf als je de echte vraag bij de ander weet te achterhalen.
ANNA: altijd navragen, nooit aannemen
Nou zijn we als mens niet altijd bewust van onze aannames. En voor je het weet zitten ze verpakt in een vraag.
Bijvoorbeeld:
“Onze vergadering ging wel goed, niet waar?” VS:
“Wat vind jij van het verloop van onze laatste vergadering?”
“Onze vereniging is best gastvrij, toch?” VS:
“Wat vind jij interessante voorbeelden van on-gastvrijheid?”
“Vond je de meeting nuttig?” VS:
“Hoe kunnen we de meetings op een andere manier inrichten, denk jij?”
Persoonlijke vragen stellen
Voeg ‘jij’ of ‘jou’ aan de vraag toe om je vraag nog meer kracht bij te zetten.
“Wat vind jij van de gastvrijheid van ons horeca personeel?”
“Wat is jouw visie op ons beleid?”
“Wat betekent lid zijn van onze sportclub voor jou?”
Hiermee maak je de vraag niet alleen persoonlijker, de vraag komt ook beter aan bij je gesprekspartner. Zo hoef je een vraag minder vaak te herhalen en het antwoord dat de ander geeft is ook eerder to the point.
Tools voor gesprekken en teambuilding
Niet vertellen wat je doet, maar wie je bent! Daarmee start verbinding tussen mensen. De Wie ben jij?-kaarten van Start2Create zijn hiervoor ideaal! 50 vragen die je net een ander gesprek laten voeren. Handig voor netwerkbijeenkomsten, de aankomende vergadering of tijdens een sollicitatiegesprek.
Kaarten bestellen
De Startblokken zijn weer 54 andere vragen, op een houten blokje. Bevraag elkaar bij elk blokje dat je trekt. Te spelen met verschillende groepsgroottes en wees creatief met eigen spelregels! Persoonlijke vragen, gekke vragen en werkgerelateerde vragen. Letterlijk teambuilding.
Startblokken bestellen
Download de Rode Kaart gratis. In het beste gesprek schrap je de ‘Ja, maar…’. Door je antwoord of vraag om te bouwen naar ‘Ja, EN’ kan je een gesprek weer in de lift brengen. De Rode Kaart is je stok achter de deur bij een brainstorm, een gesprek op werk en zelfs aan de keukentafel thuis.
Rode Kaart downloaden
Speelde als golfster op de Europese Tour. Studeerde af in organisatiesociologie. Maakte al vroeg kennis met ondernemen en het trainersvak.
Sportjournalist van huis uit, met een bak aan ervaring als presentator op radio en televisie. Etienne is een echte ondernemer.